جمهوریت نوشت: کافی است در قالب مشتری پا در یکی از بنگاه های سطح شهر بگذارید و بگویید که در جستجوی خانه مجردی هستید، دیگر صاحب بنگاه تعجب نمیکند فقط از متراژ و شرایط خانه درخواستی و مبلغی که به عنوان ودیعه و اجاره قادر به پرداخت آن هستید، میپرسد تا بتواند با هماهنگی این فاکتورها ، خانه مورد نظر را پیدا کند.
مجید امیدی ، مدیر حوزه فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان درمورد افزایش آمار خانههای مجردی در ایران گفته است : تعداد زیادی از جوانان در تهران زندگی مجردی دارند. این مسئله متأسفانه در کلانشهرها نمود بیشتری دارد. این آمار تکاندهنده است و هشداری برای خانوادها محسوب میشود. واقعیت این است که خانوادهها خواسته و ناخواسته زمینه را برای زندگی مجردی فرزندانشان فراهم میکنند و در برابر این دگرگونی و تمایلات جوانان سکوت میکنند.
احسانالله قراییمقدم، جامعه شناس معتقد است : ریشههای سنتی، اعتقادی دینی، مذهبی در افکار مردم و جوانان ما بسیار قوی است هر چند در ظاهر، مردم به گونه ای دیگر نشان میدهند اما به اصطلاح براساس عرف جامعه، زندگی زیر سایه پدر و مادر، یکی از جنبههای اصالت خانوادگی به شمار میرود به همین علت فرهنگ ما به سختی خانههای مجردی را میپذیرد و تغییر در فرهنگ یک جامعه هم نه کار سخت، بلکه میتوان غیر ممکن دانست چرا که فرهنگ از مردم بر میخیزد.
دلایل ازدیاد خانه های مجردی :
1-خانه های مجردی دانشجویان غیر بومی: یکی از عوامل افزایش خانه های مجردی در سالهای اخیر، پذیرش غیر بومی دانشجویان در دانشگاه های غیر دولتی و آزاد بوده است . به دلایلی چون کمبود خوابگاه یا نبود شرایط و امکانات مناسب خوابگاهی مثل شلوغی بیش از حد و غیره این دانشجویان به خانه های مجردی روی می آورند. دانشجویی که تا دیروز در خانه و زیر نظارت خانواده بود، خود را تنها و خودمختار در شهری بزرگ می بیند که کسی او را نمیشناسد. در نتیجه، زمینه برای بروز انواع و اقسام رفتارهای غیر عرفی باز میشود .
موسی نیرومند، کارشناس مسایل اجتماعی و مدرس دانشگاه های آذربایجان گفت: درصورت عدم وجود نظارت لازم، خانه های مجردی و دانشجویی می تواند منشا آسیب های اجتماعی باشد. البته باید از ترویج نگاهی منفی و برچسب زدن به جوانان پاکی که به دلایل شغلی یا تحصیلی در خانه های مجردی ساکن هستند، جلوگیری شود، چون این امر خود می تواند منشا آسیب های دیگر باشد.
این استاد دانشگاه اظهارکرد: دانشگاه ها به طرق مختلف می توانند از آسیب های ناشی از خانه های مجردی پیشگیری کنند که یکی از آنها عدم جذب دانشجویان غیر بومی است.
نیرومند اظهار کرد: برخی از دانشجویانی که در این خانه ها ساکن هستند به ویژه برخی از خانم ها با مشکلات عدیده ای از جمله مشکلات اقتصادی مواجه هستند و این امر خود می تواند آنها را به سمت آسیب بکشاند و دانشگاه باید در قبال زندگی دانشجویان که جزوی از مجموعه آنها محسوب می شود، حساس باشد.
وی یادآورشد: رویکرد آموزش عالی در کشور ما افزایش کمیت است و دانشگاه ها در حال رقابت برای افزایش آمار دانشجویانشان می باشند، بدون اینکه به سایر امورات دانشجوهایشان توجه کنند.
وی با بیان اینکه برخورد با مقوله خانه های مجردی باید تخصصی باشد، گفت: نگاه مردم به خانه های مجردی عادی نیست و هنوز فرهنگ ما جواب مثبتی به این امر نمی دهد.
مجید علیلو، عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه تبریز نیز در این زمینه گفت: : افزایش تعداد دانشگاه ها با عناوین مختلف، این مشکلات را افزایش داده ولی با روند موجود، احتمالا در آینده این دانشگاه ها نتوانند ظرفیت خود را تکمیل کرده و یکی پس از دیگری تعطیل شوند ولی تا زمانی که وجود دارند، باید فکری به حال آنها کرد.
علیلو پیشنهاد کرد: دانشگاه ها در صورت عدم توانایی تامین خوابگاه دولتی، حداقل مکانی را با هزینه دانشجویان اجاره کنند تا دانشجویان در محیطی منسجم که قابل نظارت و کنترل باشد حضور داشته باشند.
وی افتادن در دام اعتیاد و روابط جنسی نامشروع را از آسیب هایی دانست که این جوانان را تهدید می کند.
حجت اسلام اصغر نقدی با بیان این که مسوولان باید بدانند جوانانی که برای تحصیل عازم شهرهای دیگر می شوند، همانند فرزندان آنها هستند، تاکید کرد: مساله آسیب های خانه های مجردی نیازمند پژوهش گسترده بوده و پس از به دست آوردن نتایج باید به صورت عملی وارد عرصه شویم.
2-زندگی مجردی فارغالتحصیلان شهرستانی برای فرار از بازگشت: از دیگر افرادی که ساکنان خانه های مجردی در شهرهای بزرگ را تشکیل میدهند، دانشجویانی هستند که پس از فراغت از تحصیل ،قصد بازگشت به شهر خودشان را ندارند. این افراد که پس از فراغت از تحصیل، دیگر نمیتوانند از امکانات خوابگاه های دانشجویی استفاده کنند، برای سکونت خانه های مجردی را اجاره میکنند.
مهدی نوری، مدرس جامعه شناسی ، با بیان این که یکی از عوامل گرایش به خانههای مجردی، مدرکگرایی است، معتقد است: بعضا تحصیلات دانشگاهی بیش از این که نیاز کشور باشد به چشم و هم چشمی تبدیل شده است و این باعث بالا رفتن سن ازدواج و در نتیجه بروز چنین رفتارهایی میشود.
وی گفت: از عوامل دیگر تبدیل شدن ناهنجاریها به هنجار است، در حال حاضر خانوادهها نسبت به موضوع خانههای مجردی حساس نیستند، متاسفانه دیدگاه افرد نسبت به این معضل تغییر کرده است و رسانهها و ماهوارهها در این تغییر نقش زیادی دارند.
نوری با تشریح پیامدهای ناشی از گرایش به خانههای مجردی افزود: یکی پیامدهای ناشی از این معضل عبارتند از ایجاد رابطه بین دختر و پسر قبل از ازدواج که این مسئله در جامعه ما هنجار نیست و جامعه این مسئله را قبول نمیکند. بنابر این دیدگاه جامعه نسبت به این افراد تغییر کرده و ان افراد از سوی دوستان و خانواده طرد شده، همچنین آنها فرصتهای شغلی خود را از دست میدهند و در نهایت باعث نا امیدی و افسردگی در آنان میشود.
وی با اشاره به راهکارهایی جهت حل این معضل اجتماعی بیان کرد: در جامعهای که بیشتر افراد آن قشر جوان و نوجوان هستند فقط تبصره و قانون که دولتهای مختلف آن را ایجاد کردهاند مفید نیست و مسئولین باید دنبال راهکارهای عملی باشند.
3- زندگی مجردی مهاجران جویای کار: از دیگر افرادی که در خانه های مجردی زندگی میکنند میتوان به مهاجرانی که شهر و دیار خود را به امید یافتن شغلی در شهر ترک کردهاند، اشاره کرد.
4- افزایش سن ازدواج خانه های مجردی را زیاد میکند: زمانی که سن ازدواج به دلیل مسائل اقتصادی و فرهنگی بالا میرود، دخترها و پسرهایی که هنوز مجرد هستند و قصد ازدواج هم ندارند، برای این که مستقل شوند و از آزادیهایی که در محیط خانواده از آن بی بهرهاند، دست یابند، خانه را به امید زندگی آزاد در خانه های مجردی ترک میکنند.
محمد زاهدی اصل، رئیس انجمن مددکاری ایران معتقد است: هر جوانی تمایل دارد که زندگی مستقلی داشته باشد بنابراین از این جهت، امری طبیعی است اما نباید از نظارتها غافل شد. از طرفی وقتی نتوانیم شرایط تشکیل زندگی مشترک را برای جوانان فراهم کنیم، به دلیل طولانی شدن دوران تجرد و بالا رفتن سن ازدواج این امر باعث میشود در موقعیتی قرار گیرند که احساس کنند سربار خانوادهها هستند.
5- افزایش طلاق و زندگیهای مجردی: از پدیده های دیگری که تعداد خانه های مجردی در شهر را افزایش میدهد، افزایش طلاق و فروپاشی بنیان خانوادههاست. همانطور که آمارها نشان می دهد در سال 91 با کاهش 9/7 درصدی آمار ازدواج مواجه شدیم و بر اساس آمارهای پایگاه اطلاعات جمعیتی سازمان ثبت احوال در سال 92 نیز 726 هزار و 390 واقعه ازدواج رخ داده است. عموماً پس از طلاق چه مرد، چه زن تمایل زیادی به بازگشت به خانه پدری و زندگی در کنار خانواده اولیه ندارد. در نتیجه پس از طلاق زن و مرد در راهی خانه های مجردی میشوند و دور از نظارتهای خانوادگی زندگی جدید را آغاز میکنند.
مجید امیدی ، مدیر حوزه فرهنگی اجتماعی سازمان ملی جوانان گفت : باید خبرها را به خانوادهها داد. متاسفانه با وجود افزایش اطلاعات رسانهای، خیلیها مقهور ادبیات و فرهنگ بیرونی میشوند. ازدواج موفق سه شرط میخواهد؛ آموزش مداوم، از لحظهای که فرد به دنیا آمد تا هنگام ازدواج. دو، مشاوره و بالاخره انتخاب؛ انتخاب دقیق. 27 درصد از جوانان (اعم از پسر و دختر) خانه مجردی دارند. در حالی که این رقم باید در عدد چهار ضرب شود؛ چون هر پسری دست کم چهار دوست دارد ـ البته حساب آنان که دانشجو هستند و خوابگاه ندارند و دنبال خانه میگردند، جداست ـ بدتر اینکه بعضی از این افراد متاهلند و خانه مجردی دارند.
6- مردهای متأهل و خانه های مجردی: البته خانه های مجردی بر خلاف نامشان، تنها به کار مجردها نمیآیند. برخی از مردان متأهل که روابطی خارج از خانواده دارند نیز برای ادامه این روابط غیر عرفی اقدام به تهیه خانه های مجردی میکنند.
احسانالله قراییمقدم، جامعه شناس خانههای مجردی را با عنوان موج سوم یا تک نوازان یاد کرد و اذعان داشت: خانههای مجردی یا موج سوم یا تک نوازان یکی از علل فروپاشی خانوادههاست چرا که در این خانهها، قوانین خاصی حکفرما نیست و روابط نامشروع که پاسخگوی تنوع طلبی افرادی است در این خانهها دیده میشود و به تبع آن متاسفانه فرزندان بیسرپرست به وجود می آیند .
وضعیت اجاره خانه های مجردی به گفته صاحبان بنگاه های املاک در محلات تهران
درصد زنان و مردان
|
تناسب محله با پذیرش وجود خانه های مجردی
|
درصد متقاضیان اجاره خانه های مجردی از بین جامعه خوش نشینها
|
برخی محله های تهران
|
برابر
|
به دلیل حضور شرکت ها و مناطق اداری بافت منطقه متناسب است و اغلب متقاضیانکارمندان و دانشجویان هستند.
|
بین 20 تا 30 درصد
|
خیابان آپادانا
|
حضور بیشتر مردان
|
به دلیل بافت منطقه این،مالکان نیز چندان تمایلی به اجاره به افراد مجرد ندارند.
|
10 درصد
|
خیابان پیروزی
|
برابر
|
بافت سنتی این منطقه هم چندان موافق با حضور مجردان نیست و معمولا دانشجویانشهرستانی و زنان مطلقه متقاضی هستند.
|
15 درصد
|
خیابان نارمک
|
برابر
|
به دلیل بافت منطقه موارد اجاره به افراد مجرد کم است درحالی که متقاضی زیاد است
|
30درصد
|
خیابان جمهوری
|
برابر
|
بافت منطقه نسبتا پاسخگوست.این منطقه به دلیل اداری، تجاری، بودن آن جمعیتکارمند و دانشجوی بسیاری دارد .
|
50 تا 60 درصد
|
حوالی چهارراه ولی عصر
|
مردان بیشتر
|
اصلا فایل مجردی نداریم و متقاضی نیز بسیار کم است.
|
کمتر از 1 درصد
|
سی متری جی،پایینتر از میدان آزادی
|
زنان بیشتر
|
تقاضا بسیار زیاد است ومشکلی هم از نظر بافت منطقه ای وجود ندارد
|
40 درصد
|
بلوار فردوس و حوالی صادقیه
|
مردان بیشتر
|
در این منطقه اغلب خانه های کلنگی موجود است که اتاق ها را اجاره می دهند و خانه های آپارتمانی بسیار کم است.
|
30 درصد
|
میدان امام حسین
|
مردان بیشتر
|
مشکلی وجود ندارد
|
بیش از 50 درصد
|
خیابان فرشته
|
زنان بیشتر
|
بیشتر دانشجویانی هستند که در قالب گروهی آپارتمانی را اجاره می کنند
|
25 درصد
|
سعادت آباد
|
برای اجاره طولانی مدت خانم ها بیشتر و برای اجاره کوتاه مدت،(از یک روز تا چندهفته) بیشتر مردها
|
هیچ مشکلی وجود ندارد
|
30 درصد
|
خیابان جردن
|
برابر
|
هیچ مشکلی وجود ندارد
|
40 درصد
|
دهکده المپیک
|
مردها بیشتر
|
تنها مشکل این است که برخی مردان برای یک نفر اجاره می کنند و بعد چندنفری زندگی می کنند،درحالی که زنان اغلب دانشجو هستند و مشکلی هم ندارند
|
50 درصد
|
شهرک غرب
|
خانم ها بیشتر
|
مشکلی وجود ندارد
|
70 درصد
|
بلوارکشاورز و فاطمی
|
برابر
|
مشکلی وجود ندارد
|
30 درصد
|
پونک
|
اخیراً از برخی افراد مواضعی به گوش می رسد که بر شدت این نگرانی می افزاید. این به اصطلاح کارشناسان، با کتمان نگرانی مذکور، این پدیده را طبیعی دانسته و عامل اصلی آن را استقلال طلبی جوانان می دانند، که بایستی به آن احترام گذاشت. این موضع، زمانی نگران کننده تر می شود که از خانه های مجردی به عنوان خانواده های سفید یاد می شود و دغدغه برخی، حرکت به سمت قانونی و شرعی نمودن هم خانگی یک دختر و پسر می گردد.
حتی در اظهار نظری عجیب برخی رسانه ها از برخی مدیران نقل کردند که: ما میتوانیم با نگاهی مثبت، هم خانگی یک دختر و پسر را به مسیری قانونیتر و شرعیتر هدایت کنیم.
راهکار:
نقش مسئولین دانشگاهی:
اولین امری که باید از جهت مسئولین دانشگاه ها مورد توجه قرار بگیرد ایجاد توازن بین خوابگاه ها و بحث توسعه کمی وکیفی با تعداد افراد پذیرفته شده و رشته های موجود در دانشگاه و نیز مورد نیاز بودن این رشته ها در فضای کاری و علمی جامعه است تا مشکل نبود خوابگاه و یا شلوغی بیش از حد آنها و سایر موارد رفع گردد.لذا مسوولانی که توسعه کمی دانشگاه ها را جزو افتخارات خود می دانند باید در زمینه های کیفی و تامین امکانات دانشجویان هم برنامه ریزی داشته باشند.
نقش دیگر مسئولین:
جامعه ما نیز مانند تمام جوامعی که در حال طی طریق از سنت به مدرنیسم هستند، در راستای آسیبهایی مانند افزایش فردگرایی و زندگی مجردی که از اقتضائات مدرنیته هستند، قرار دارد و مسئولان باید با آسان کردن شرایط ازدواج پایدار و تحکیم پایه های زندگی مشترک از افزایش تعداد زندگیهای مجردی جلوگیری کند تا ادامه این روند به زوال خانواده که هسته اصلی جامعه است، نیانجامد.
به علاوه اگر مسئولین ذیربط در مورد آسیب های فرهنگی این چنینی که شیوع آن، ضربات مهلکی بر فرهنگ جامعه وارد می سازد،خونسرد باشند و این امر را برسمیت شناسند جامعه را با مشکلاتی دیگر مواجه می سازند.
نقش والدین:
والدین نیز باید به نیازها و ارزش های فرزندان خود بهای بیشتری داده و فرزند را با ذهن بسته و بدون آگاهی از فضای واقعی جامعه و معضلات و خطرات نهفته در آن به حال خود رها نکنند و هر از چند گاهی به صورت اتفاقی به آنها سر بزنند و از امور و احوال آنها با خبر شوند.
موسی نیرومند کارشناس مسایل اجتماعی در این باره می گوید: برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی باید قبل از ورود فرزندان به این خانه ها، آموزش های لازم به آنها داده شود تا رفتارهای نابهنجار و کنترل نشده از خود بروز ندهند.
نقش آگاه سازی از طریق رسانه ها:
احسانالله قراییمقدم، جامعه شناس با بیان این که وجود چنین خانههایی هم اینک در شهرهای بزرگ بیشتر به چشم میخورد، بیان کرد: فرهنگسازی مناسب در رسانهها و انعکاس نظرات همسالان و خانوادهها درباره چنین افرادی و همچنین چاره اندیشی اقتصادی، اجتماعی در کاهش خانههای مجردی نقش بسزایی دارد.
نیکا خسروی